Мамайко Иван Андреевич Российские революции 1917 года и Белорусская государственность: DOI: 10.22394/2225-8272-2021-10-4-107-116      EDN: SXJEKH

Иван Андреевич Мамайко

Авторы

Мамайко Иван Андреевич Республиканский институт высшей школы

Ключевые слова:

революции в России, Россия, Республика Беларусь, белорусская государственность, национально-государственные образования

Аннотация

Целью статьи является рассмотрение актуальных вопросов взамовлияния российских революционных событий 1917 года на белорусскую государственность. Характеризуя путь, который прошла Беларусь в контексте революционных событий первой четверти ХХ века, необходимо констатировать, что главным итогом стало появление на территории Беларуси первых национально-государственных образований – БНР и ССРБ. ССРБ, являясь государственным образованием на советской основе, став в последующем Белорусской Советской Социалистичесской Республикой, после трёх укруплений своей территории – в марте 1924, сентябре 1926 и ноябре 1939 годов – объединила в своём составе основные белорусские этнические земли. Автор посредством анализа источников приходит к выводам, что главным результатом этого исторического периода является становление белорусской государственности.

Биография автора

Мамайко Иван Андреевич, Республиканский институт высшей школы

соискатель кафедры историко-культурного наследия Беларуси, Республиканский институт высшей школы (Республика Беларусь, Минск)

Библиографические ссылки

Гісторыя беларускай дзяржаўнасці ў канцы ХVІІІ – пачатку ХХІст. У 2 кн. Кн.1 / А.А. Каваленя [і інш.]; рэдкал.: А.А. Каваленя [і інш.]; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск : Беларус. навука, 2011. – 584с.

Марзалюк И.А. Уроки истории // Беларусь сегодня. – 2020. – 23 июня.

Ладысеў У. Ф. Паміж Усходам і Захадам: станаўленне дзяржаўнасці і тэрытарыяльнай цэласнасці Беларусі (1917 – 1939 гг.) / У.Ф. Ладысеў, П.І. Брыгадзін. – Мінск: БДУ, 2003. – 307 с.

Гамулка К. Паміж Польшчай і Расіяй. Беларусь у канцэпцыях польскіх палітычных фарміраванняў (1918 – 1922) / К. Гамулка ; пер. з пол. мовы. – Вільня, 2008. – 256 с.

Вишневский А. Ф. Организация и деятельность милиции Беларуси. 1917–1940 гг.: историко-правовые аспекты. – Минск: Тесей, 2000. – 224 с.

Гісторыя Беларусі: у 6 т. / рэдкал.

[і інш.]. – Мінск: Экаперспектыва, 2000–2007. – Т. 5: Беларусь у 1917–1945 гг. / А. Вабішчэвіч [і інш.]. – 2007. – 613 с.

Хоміч С. Беларускі нацыянальны рух ва ўмовах Першай сусветнай вайны (жнівень 1914 – люты 1917г.) / С. Хоміч // Гісторыя беларускай дзяржаўнасці ў канцы ХVІІІ – пачатку ХХІст. У 2 кн. Кн. 1 / А.А. Каваленя [і інш.] ; рэдкал.: А. А. Каваленя [ і інш.]; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск : Беларус. навука, 2011. – С.297–312.

Навоша Д.А. Органы ўлады на тэрыторыі Беларусі ў сакавіку – красавіку 1917г. // Европа: актуальные проблемы этнокультуры: материалы Междунар. науч.-теорет. конф., Минск, 23 июня 2011 года / Бел. гос. пед. ун-т им. М. Танка; редкол.: В.В. Тугай (отв. ред.) [и др.]. – Минск, 2011. – С. 177 – 180.

Нарысы гісторыі Беларусі: У 2 ч. Ч.2 / М.П. Касцюк, І.М. Ігнаценка, У.І. Вышынскі і інш.; Інстытут гісторыі АНБ. – Минск; Беларусь, 1995. - 560 с.

Лапановіч С.Ф. Дзейнасць дзяржаўных і грамадскіх арганізацый па аказанні дапамогі бежанцам у Беларусі ў гады Першай сусветнай вайны (1914 – кастрычнік 1917г.); М-ва ўнутр. спраў Рэсп. Беларусь ; установа адукацыі «Акадэмія М-ва ўнутр. спраў Рэсп. Беларусь». – Мінск : Акад. МУС, 2010. – 127с.

Латышонак А. Гісторыя Беларусі ад сярэдзіны ХVІІІ ст. да пачатку ХХІ ст. / А. Латышонак, Я. Мірановіч. – Вільня: Інстытут беларусістыкі; Беласток: Беларус. гіст. т-ва, 2010.

Шыбека З. Нарыс гісторыі Беларусі (1795 – 2002гг.). – Мінск : Энцыклапедыкс, 2003. – 490 с.

Ладысеў У. Спробы самавызначэння Беларусі пасля ўстанаўлення савецкай улады ў краі / У. Ладысеў // Гісторыя беларускай дзяржаўнасці ў канцы ХVІІІ – пачатку ХХІ ст. У 2 кн. Кн. 1 / А. А. Каваленя [і інш.] ; рэдкал. : А. А. Каваленя [і інш.]; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск : Беларус. навука, 2011. – С. 331 – 337.

Мазец В. БНР – гістарычны выбар нацыянальна-дзяржаўнага самавызначэння / В. Мазец, М. Сташкевіч // Гісторыя беларускай дзяржаўнасці ў канцы ХVІІІ – пачатку ХХІ ст. У 2 кн. Кн. 1 / А.А. Каваленя [і інш.]; рэдкал.: А.А. Каваленя [і інш.]; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск : Беларус. навука, 2011. – С.359–370.

1 января 1919 года: Временное рабо-че-крестьянское советское правительство Белоруссии: документы и материалы / сост. В.Д. Селеменев (рук.) [ и др.] : науч. ред. М.Ф. Шумейко. – Минск : Лимариус, 2005. – 304 с.

Вішнеўскі А. Ф. Гісторыя дзяржавы і права Беларусі: вучэб. дапам. / А. Ф. Вішнеўскі. – Мінск : Акад. МУС Рэсп. Беларусь, 2003. – 319 с.

Хоміч С. Літоўска-Беларуская ССР / С. Хоміч // Гісторыя беларускай дзяржаўнасці ў канцы ХVІІІ – пачатку ХХІ ст. У 2 кн. Кн. 1 / А. А. Каваленя [і інш.] ; рэдкал. : А. А. Каваленя [і інш.]; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т гісторыі. – Мінск : Беларус. навука, 2011. – С. 405 – 419.

Марзалюк И.А. 100 лет БССР. Реа-лии и мифы. – Минск: Белорусская энцикло-педия имени Петруся Бровки, 2020. – 200 с.

История органов внутренних дел Беларуси: курс лекций / А.Ф. Вишневский [и др.]; под ред. А.Ф. Вишневского; Министерство внутренних дел Республики Беларусь, учреждение образования «Акад. Министерства внутренних дел Республики Беларусь». – Минск: Академия МВД, 2010. – 218 с.

References:

Historyja bielaruskaj dziaržaŭnasci ŭ kancy CHVIII – pačatku CHCHIst [History of Belarusian statehood in the late eighteenth - early twentieth century]. U 2 kn. Kn.1 /

A.A. Kavalienia [i inš.]; redkal.: A.A. Kavalienia [i inš.]; Nac. akad. navuk Bielarusi, In-t historyi. – Minsk : Bielarus. navuka, 2011. – 584s. (In Bel.).

Marzaliuk I.A. (2020) Uroki istorii [Lessons of history] // Bielaruś siehodnia. – 23 ijunia.

(In Bel.).

Ladysieŭ U.F. (2003) Pamiž Uschodam i Zachadam: stanaŭliennie dziaržaŭnasci i terytaryjaĺnaj celasnasci Bielarusi (1917–1939 hh.) [Between East and West: the formation of statehood and territorial integrity of Belarus (1917–1939)] / U.F. Ladysieŭ, P.I. Bryhadzin. – Minsk: BDU. – 307s. (In Bel.).

Hamulka K. (2008) Pamiž Poĺščaj i Rasijaj. Bielaruś u kancepcyjach poĺskich palityčnych farmiravanniaŭ (1918–1922) [Between Poland and Russia. Belarus in the concepts of Polish political formations (1918–1922)] / K. Hamulka ; pier. z pol. movy. – Viĺnia. – 256s. (In Bel.).

Višnievskij A.F. (2000) Orhanizacija i diejatieĺnost́ milicii Bielarusi. 1917–1940 hh.: istoriko-pravovyje aspiekty [Organization and activities of the Belarusian police. 1917–1940: historical and legal aspects]. – Minsk: Tiesiej. – 224s. (In Bel.).

Historyja Bielarusi [History of Belarus]: u 6t. / redkal.: M. Kasciuk (hal. red.) [i inš.]. – Minsk: Ekapierspiektyva, 2000–2007. – T.5: Bielaruś u 1917–1945 hh. / A. Vabiščevič [i inš.]. – 2007. – 613s. (In Bel.).

Chomič S. (2011) Bielaruski nacyjanaĺny ruch va ŭmovach Pieršaj susvietnaj vajny (žnivień 1914 – liuty 1917h.) [Belarusian national movement in the First World War (August 1914 - February 1917)] // Historyja bielaruskaj dziaržaŭnasci ŭ kancy CHVIII – pačatku CHCHIst. U 2 kn. Kn. 1 /

A.A. Kavalienia [i inš.] ; redkal.: A.A. Kavalienia [i inš.]; Nac. akad. navuk Bielarusi, In-t historyi. – Minsk : Bielarus. navuka, 2011. – S.297–312. (In Bel.).

Navoša D.A. (2011) Orhany ŭlady na terytoryi Bielarusi ŭ sakaviku – krasaviku 1917h. [Authorities in Belarus in March - April 1917] // Jevropa : aktuaĺnyje probliemy etnokuĺtury : matierialy Mieždunar. nauč.-tieoriet. konf., Minsk, 23 ijunia 2011 hoda / Biel. hos. pied. un-t im. M. Tanka ; riedkol.: V.V. Tuhaj (otv. ried.)

[i dr.]. – Minsk. – S.177–180. (In Bel.).

Narysy historyi Bielarusi [Essays on the history of Belarus]: U 2 č. Č.2 / M.P. Kasciuk, I.M. Ihnacienka, U.I. Vyšynski i inš.; Instytut historyi ANB. – Minsk; Bielaruś, 1995. – 560s. (In Bel.).

Lapanovič S.F. (2010) Dziejnasć dziaržaŭnych i hramadskich arhanizacyj pa akazanni dapamohi biežancam u Bielarusi ŭ hady Pieršaj susvietnaj vajny (1914 – kastryčnik 1917h.) [Activities of state and public organizations to provide assistance to refugees in Belarus during the First World War (1914–October 1917)]. – Minsk : Akad. MUS. – 127s. (In Bel.).

Latyšonak A. Historyja Bielarusi ad siaredziny CHVIII st. da pačatku CHCHI st. [History of Belarus from the middle of the eighteenth century. to the beginning of the XXI century] / A. Latyšonak, JA. Miranovič. – Viĺnia: Instytut bielarusistyki; Bielastok: Bielarus. hist. t-va, 2010. (In Bel.).

Šybieka Z. (2003) Narys historyi Bielarusi (1795–2002) [Essay on the history of Belarus (1795–2002)]. – Minsk: Encyklapiedyks, 2003. – 490s. (In Bel.).

Ladysieŭ U. (2011) Sproby samavyznačennia Bielarusi paslia ŭstanaŭliennia savieckaj ulady ŭ krai [Attempts at self-determination of Belarus after the establishment of Soviet power in the region] // Historyja bielaruskaj dziaržaŭnasci ŭ kancy CHVIII – pačatku CHCHI st. U 2 kn. Kn. 1 / A.A. Kavalienia [i inš.] ; redkal.: A.A. Kavalienia [i inš.]; Nac. akad. navuk Bielarusi, In-t historyi. – Minsk: Bielarus. navuka. – S.331–337.

(In Bel.).

Maziec V. (2011) BNR – histaryčny vybar nacyjanaĺna-dziaržaŭnaha samavyznačennia [BNR – historical choice of national-state self-determination] / V. Maziec, M. Staškievič // Historyja bielaruskaj dziaržaŭnasci ŭ kancy CHVIII – pačatku CHCHI st. U 2 kn.

Kn. 1 / A.A. Kavalienia [i inš.]; redkal.:

A.A. Kavalienia [i inš.]; Nac. akad. navuk Bielarusi, In-t historyi. – Minsk : Bielarus. navuka. – S.359–370. (In Bel.).

1 janvaria 1919 hoda: Vriemiennoje rabočje-kriest́janskoje sovietskoje pravitieĺstvo Bielorussii: dokumienty i matierialy [January 1, 1919: The Provisional Workers 'and Peasants' Soviet Government of Belarus: documents and materials] / sost. V.D. Sieliemieniev (ruk.) [ i dr.]: nauč. ried. M.F. Šumiejko. – Minsk: Limarius, 2005. – 304s. (In Bel.).

Višnieŭski A.F. (2003) Historyja dziaržavy i prava Bielarusi: vučeb. dapam. [His-tory of State and Law of Belarus: lessons. help.]. – Minsk : Akad. MUS Resp. Bielaruś. – 319s. (In Bel.).

Chomič S. (2011) Litoŭska-Bielaruskaja SSR [Lithuanian-Belarusian SSR] // Historyja bielaruskaj dziaržaŭnasci ŭ kancy CHVIII – pačatku CHCHI st. U 2 kn. Kn. 1 / A.A. Kavalienia [i inš.]; redkal.: A.A. Kavalienia

[i inš.]; Nac. akad. navuk Bielarusi, In-t historyi. – Minsk: Bielarus. navuka. – S.405–419. (In Bel.).

Marzaliuk I.A. (2020) 100 liet BSSR. Riealii i mify [100 years of the BSSR. Realities and myths]. – Minsk: Bielorusskaja Enciklopiedija imieni Pietrusia Brovki. – 200s.

(In Bel.).

Istorija orhanov vnutriennich diel Bielarusi [History of the internal affairs of Belarus]: kurs liekcij / A.F. Višnievskij [i dr.]; pod ried. A.F. Višnievskoho; Ministierstvo vnutriennich diel Riespubliki Bielaruś, učrieždienije obrazovanija «Akad. Ministierstva vnutriennich diel Riespubliki Bielaruś». – Minsk : Akadiemija MVD, 2010. – 218s. (In Bel.).